Μήπως φοβάσαι την ευτυχία;

Ορισμένοι φαίνεται να βιώνουν μια έλξη, αλλά ταυτόχρονα και μια ασυνείδητη απώθηση προς την ευτυχία.

Παρόλο που φαίνεται ότι η ευτυχία είναι ένας ονειρεμένος στοχος και λέμε πώς επιθυμούμε να είμαστε ευτυχισμένοι, υποστηρίζοντας ότι κάνουμε όσα μπορούμε προς την κατεύθυνση αυτήν, μοιάζει να μην αλλάζουμε κάνοντας αυτά που χρειάζεται για να είμαστε ευτυχείς. Είναι περίπου σα να υπνοβατούμε σε αυτό το ζήτημα, ορισμένοι φαίνεται να βιώνουν μια συνειδητή έλξη, αλλά ταυτόχρονα και μια ασυνείδητη απώθηση προς την ευτυχία.

Πολλοί άνθρωποι άλλα επιθυμούν κι άλλα πράττουν, μέσα από αντιλήψεις που πηγάζουν από θρησκευτικούς, πολιτισμικούς ή οικογενειακούς προγραμματισμούς, ενώ άλλοι εμποδίζουν τον εαυτό τους να τη βιώσει και στην πραγματικότητα φοβούνται να της επιτρέψουν να συμβεί. Για παράδειγμα άνθρωποι που ακολουθούν τις πεποιθήσεις που έρχονται από πολιτισμούς που πιστεύουν ότι η κοσμική ευτυχία συνδέεται με την αμαρτία, με τη ρηχότητα και με την ηθική παρακμή, αυτοί λοιπόν, ουσιαστικά μοιάζουν να αισθάνονται λιγότερο ικανοποιημένοι όταν η ζωή τους πηγαίνει καλά.

 

Αλλά ακόμη και αν κάποιοι άνθρωποι αδιαφορούν για τέτοιες αντιλήψεις, εντούτοις, όμως, κι εκείνοι φαίνεται να δυσκολεύονται να βιώσουν ευτυχία, ή ακόμη να νιώθουν ανασφάλεια, άγχος και φόβους όταν έχουν στη ζωή τους όσα χρειάζονται για να νιώθουν χαρά. Εμείς πάντως εδώ στη χώρα μας έχουμε μέχρι και ένα ποπ τραγούδι για να αναπαραστήσουμε το φόβο της ευτυχίας και εδώ θα αναφέρουμε ένα δίστιχο από αυτό: «Πολύ καλά περνάμε αρχίζω και φοβάμαι…!».

Ίσως να υπάρχουν λόγοι που αυτός ο στίχος «μιλάει» σε πολλούς ανθρώπους καθώς είναι μάλλον πιο οικείο το αίσθημα της μη ικανοποίησης ή της ματαίωσης των επιθυμιών μας από ότι είναι το βίωμα της εκπλήρωσης της ευτυχίας, το οποίο όταν το νιώθουμε, μερικές φορές αρχίζουν σκέψεις ανησυχίας, μη βολικότητας ή άγχους κοκ.

Παράδοξο, βέβαια, να νιώθουμε άγχος όταν όλα κυλούν αρμονικά για εμάς, αλλά όχι αφύσικο, ειδικά εάν σκεφτούμε ότι έχουμε περισσότερο προγραμματισθεί στην αντίληψη της ζωής ότι είναι ένας αγώνας για την επιβίωση, ενόσω το παιχνίδι και η απόλαυση μοιάζουν να είναι κατακριτέα, ενίοτε ίσως έως και εγωιστικά. Έτσι τα αποφεύγουμε αυτές τις «εγωιστικές» καταστάσεις, άλλωστε στις κοινωνίες που μεγαλώσαμε στη Δύση, οι αξίες ή τα κοινωνικά προτάγματα δεν αφορούν βασικά στην ευδαιμονία του ατόμου, αλλά στη μακροημέρευση του κοινωνικού ιστού, η προσοχή μετατίθεται προς τα έξω άνισα.

 

Σε αυτά τα πλαίσια το αφήγημα της κάθε οικογένειας και των δασκάλων στο σχολείο είναι να γίνουμε χρήσιμοι στην κοινωνία και στον εαυτό μας, καταλήγοντας να βγάλουμε χρήματα για να μπορούμε να είμαστε «καλά». Έτσι οι περισσότεροι ρίχνονται σε ένα ατελείωτο κυνήγι υλικών αγαθών με σκοπό να νιώσουν ευτυχείς και κάθε φορά ο μονόλογος καταλήγει στο ότι αυτό δεν συμβαίνει ή ακόμη και όταν συμβαίνει εμείς δεν το απολαμβάνουμε και φυσικά, επουδενί λόγο δεν σταματάμε το κυνήγι, αφού συνεχίζεται έχοντας άλλους στόχους ή άλλου είδους προκλήσεις.

Έτσι τρέχουμε συνεχώς, για περισσότερη ασφάλεια, για καλύτερες σχέσεις, έπειτα για ακόμη πιο πολλά αποκτήματα, για κύρος, δύναμη ή αυτονομία και ο κατάλογος δεν έχει τέλος! Ακόμη και όταν πετυχαίνουμε να αποκτήσουμε ό,τι μας χαροποιεί και τότε βλέπουμε ότι υπάρχει το άγχος να μην χαθούν τα κεκτημένα, να διατηρηθούν και να αυξηθούν και έτσι νιώθουμε τελμάτωση και βλέπουμε ότι όλα όσα έχουμε δεν τα απολαμβάνουμε, διότι δεν έχουμε διάθεση, είτε το χρόνο, είτε την παρέα ή ακόμη διαπιστώνουμε να έχει παραλύσει η ικανότητά μας να ευδαιμονούμε και παρατηρούμε ποικίλα όσα εμπόδια να ξετυλίγονται πάλι.

Μήπως όλα αυτά σου είναι γνώριμα; Έχεις αναρωτηθεί γιατί συμβαίνει αυτό; Μήπως φοβάσαι κι εσύ την ευτυχία; Πρώτα από όλα δεν χρειάζεται άγχος, ούτε να νιώσεις άσχημα εμμένοντας εκεί με αυτοκριτική, διότι είναι πλέον κάτι σχεδόν σαν μάστιγα στον δυτικό κόσμο και το βιώνουν πολλοί.

Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες το εν λόγω ζήτημα αφορά εκατομμύρια ανθρώπους οι οποίοι ειδικά έπειτα από τη διετία των περιοριστικών καταστάσεων στα πλαίσια της αντιμετώπισης του κορωνοιού, άρχισαν να αναζητούν λύσεις και αλλαγές στον επαναληπτικό και ρουτινιάρικο τρόπο ζωής τους, αφού κατάλαβαν ότι δεν είναι ευτυχισμένοι, ότι φοβόντουσαν την απρόσκοπτη εκπλήρωση της χαράς τους και ότι αυτά που έκαναν δεν βοηθούσαν στο να γίνουν ευτυχείς.

Στην εποχή μας η κατάσταση εντάσσεται στα πέντε σημαντικότερα ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι και ενώ δεν είναι κάτι το νέο, φαίνεται ότι οι σύγχρονες συνθήκες διαβίωσης σε συνδυασμό με τις ολοένα πιο αυξημένες απαιτήσεις σε ποικίλα επίπεδα της ζωής, μοιάζει να κάνουν επιτακτική την ανάγκη αλλαγής πλεύσης και άρα αναδιάταξης.

Επίσης αλλαγής στις αντιλήψεις, στις πεποιθήσεις και αυτό γίνεται εκ βαθέων της ύπαρξης μας και πέραν από το νου της επανάληψης, διότι κι οι συνήθεις επιλογές μας σίγουρα χρειάζονται αλλαγές εάν θέλουμε ένα καλό αποτέλεσμα και οτιδήποτε δεν μας κάνει ευτυχείς θα πρέπει να το αποβάλλουμε από την καθημερινότητά μας.

Εάν μέχρι εδώ σου μοιάζουν όλα αυτά κατανοητά και ο νους σου άρχισε ήδη να αντιδρά, τότε εδώ είναι που υπεισέρχεται ο βασικός υπαίτιος, δηλαδή αυτός που αναπαράγει τις συνήθεις δικαιολογίες ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι καλύτερο ή τουλάχιστον αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, δεν μπορεί να συμβεί τώρα ή δεν εξαρτάται από εσένα καθώς δεν είναι στο δικό σου χέρι κοκ…

Το θέμα όμως είναι απλούστερο από αυτές τις αφηγήσεις του μυαλού, τις οποίες αρχικώς καλό είναι να παραμερίσεις λίγο και να αναρωτηθείς εάν θέλεις να συνεχίσεις να ζεις έξω από την ευτυχία σου και να εξακολουθήσεις να δικαιολογείς έναν τρόπο ύπαρξης που δεν σου αρμόζει, ο οποίος δεν σε γεμίζει και δεν νιώθεις πληρότητα.

Έτσι πρώτα το αναγνωρίζεις και αυτή η αρχή είναι μια συνθήκη αποδοχής άνευ συναισθηματικής κρίσης και έτσι μπορείς να κάνεις κάτι πιο αποτελεσματικά και θα δεις με καθαρότητα τι χρειάζεσαι. Έπειτα θα είναι καλό να δημιουργήσεις εδώ και τώρα τις εσωτερικές συνθήκες για να είσαι στο παρόν με ευδαιμονία, κάνοντας τα μικρά βήματά σου στην κάθε ημέρα, όπως εσύ κρίνεις ότι σου αρέσει να υπάρχεις.

Εάν επιθυμείς πραγματικά να το αλλάξεις όλο αυτό το σενάριο που δεν λειτουργεί για εσένα, μπορείς να το ξαναγράψεις όχι σε κάποιο απώτερο μέλλον, αλλά εδώ και τώρα, έστω και με μικρά βήματα, εντούτοις θα χρειαστεί καταρχήν μια αλλαγή εντός των νοητικών σου περιεχομένων…Ναι καλά το κατάλαβες, ο νους μας είναι ένα βασικό εμπόδιο στην ευτυχία μας και μάλλον το μεγαλύτερο από όλα καθώς αυτός είναι που έχει προγραμματισθεί με βάση συγκεκριμένες αντιλήψεις που αναδημιουργούν την πραγματικότητά μας και μάλιστα δίχως τη δική μας επίγνωση ίσως, αλλά με δική μας συγκατάθεση.

Αυτός ο προγραμματισμός λειτουργεί στο υπόστρωμα της Ύπαρξης μας ενισχύοντας τις πεποιθήσεις που ορίζουν τη ζωή μας και βρίσκοντας παντού γύρω μας αποδείξεις ότι έτσι είναι ακριβώς τα πράγματα και κάνοντας κύκλους συνεχώς γύρω από τα ίδια σενάρια, όπως το σκυλί που κυνηγά την ουρά του…

Έτσι επιτρέπουμε στο νου μας να μας λέει ότι αν για παράδειγμα θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι δεν είναι σωστό απόλυτα, ίσως ακόμη να είναι και αμαρτία ή δεν είναι πνευματικό ή χρειάζεται εργασία πνευματική, υλική κλπ, ή όταν βλέπουμε τριγύρω ανθρώπους άλλους να δυστυχούν πώς εμείς τολμάμε να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας ή αν δεν τα λέει ο νους μας μπορεί να επιτρέπουμε στις απόψεις και τις αντιλήψεις των άλλων να μπαίνουν μέσα μας και να νιώθουμε ενοχές όταν ευτυχούμε ή δυσκολία να χαρούμε.

Η δυσχέρεια ή δυσφορία να νιώσουμε ικανοποίηση και πληρότητα είναι κάτι που εκφράζεται με ποικίλες μορφές και τρόπους. Ορισμένοι άνθρωποι βιώσουν ένα ανικανοποίητο κενό στη χαρά και επιδιώκουν δυσκολίες ή προκλήσεις για να πάρουν μια γεύση ευτυχίας, σκέψου τι λέμε για τις σχέσεις φερειπείν ότι τα αίματα χρειάζονται να ανάβουν για να ενισχύονται κλπ., ενώ άλλοι απλώς μόλις κερδίσουν όσα επιθυμούν τότε δεν ξέρουν πώς να τα χαρούν, κι ας έχουν κοπιάσει για να τα αγγίξουν. Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που αποφεύγουν να ζήσουν αυτά που τους δίνουν χαρά και δίνουν προτεραιότητα σε άλλους ανθρώπους, καταστάσεις, στόχους ή καθήκοντα, που δεν τους αφήνουν να απολαύσουν δίχως ενοχές.

Επίσης κάποιοι άνθρωποι νιώθουν τύψεις όταν εκφράζονται σε φίλους τους για την ευτυχία τους ή ακόμη και γενικότερα, σκεπτόμενοι μήπως δεν κάνει, μήπως είναι γρουσουζιά και «χαλάσει» ή μήπως τους στενοχωρεί και νιώθουν άσχημα εάν εκείνοι δεν είναι ευτυχείς ενώ εκείνοι έχουν κάτι όμορφο στη ζωή τους. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να έχουμε αισθήματα ότι δεν μας αξίζει η ευτυχία, ή ότι δεν είναι ο κόσμος φτιαγμένος για να ευτυχούμε πάντοτε ή ακόμη και να αφήνουμε το παρελθόν να μας στοιχειώνει, μεταφέροντας «φαντάσματα» από τα παλιά βιώματα που επισκιάζουν φοβικά τις εμπειρίες στο παρόν μας.

Ο κατάλογος αυτός θα μπορούσε να εκτείνεται εις το άπειρο και όλα αυτά είναι απλώς ενδεικτικές καταστάσεις νοητικών αντιλήψεων επάνω στις οποίες θεμελιώνονται πεποιθήσεις και όλα αυτά μαζί βασίζονται επάνω σε μια ανθρώπινη ψυχική λειτουργία, που συνοψίζεται στην έννοια του ασυνειδήτου «σαμποτάζ». Είμαστε τόσο ικανοί να εμποδίζουμε τον εαυτό μας στο να μη βιώσουμε καταστάσεις που μας κάνουν ευτυχείς και ακόμη πιο ικανοί στο να εφευρίσκουμε δικαιολογίες για να διατηρούμε αυτό το καθεστώς, ενώ πολλές φορές νομίζουμε ότι αυτό επιβάλλεται.

Ουσιαστικά εμείς το επιβάλλουμε στον εαυτό μας και εδώ η τριπλή λειτουργία του ψυχικού μας συστήματος σε σχέση με την πρόσληψη της πραγματικότητας είναι κάτι που χρήζει της αμέριστης προσοχής μας. Λειτουργούμε επίσης ασυνείδητα και ακόμη όταν νομίζουμε ότι είμαστε συνειδητοί ως έλλογα όντα, τότε έχουμε μια λειτουργία σε τρία διαφορετικά επίπεδα με βάση την ψυχαναλυτική οπτική, δηλαδή εντός των ορίων του και Φαντασιακού, του Πραγματικού και του Συμβολικού που διαμεσολαβεί μεταξύ αυτών. Ο νους μας κυριεύει ολόκληρο το είναι μας μέσα από τις φαντασιακές του δηλώσεις και κατασκευές, οδηγώντας μας σε μια κυριότητα απόλυτα δική του εάν το επιτρέψουμε.

Έτσι παίρνει υλικό και προγράμματα – εντολές από κάθε δυνατή πηγή, από την ανατροφή μας, από τους δασκάλους και το περιβάλλον μας εν γένει και κατασκευάζει πραγματικότητες αρχικώς εντός και έπειτα έξω από εμάς. Δημιουργεί για λογαριασμό μας μια ιδανική εικόνα μας και μια εικόνα της πραγματικότητας και εκεί παίζει μάλιστα κι έναν άλλο τριπλό ρόλο: του Δικαστή, του Κατήγορου και του Θύματος.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της λειτουργίας του μπορούμε να δούμε πότε ο νους μας και από ποια θέση μας ορίζει να κάνουμε ή να μην κάνουμε κάτι, να νιώσουμε ή να μην νιώσουμε κάτι, να αφεθούμε να ζήσουμε ή να εμποδίσουμε τον εαυτό μας να ζήσει αυτά που επιθυμούμε.

Εάν δεν το δούμε αυτό τότε το αποτέλεσμα είναι να μην λαμβάνουμε επίγνωση του τι κάνουμε ή ακόμη και όταν αισθανόμαστε ότι δεν επιλέγουμε να είμαστε χαρούμενοι και ευτυχείς, δυσκολευόμαστε πολύ να βγούμε έξω από την πεπατημένη οδό που μας είναι οικεία, μια συνήθεια και ένας τρόπος ταύτισης μέσα από αντίστοιχες αντιλήψεις και πεποιθήσεις. Έτσι συνεχίζουμε να δικαιολογούμε όπως και να αναπαράγουμε πρότυπα συμπεριφοράς – ύπαρξης που δεν μας φέρνουν στα αποτελέσματα της ευτυχίας μας.

Αυτός ο μηχανισμός του σαμποτάζ έχει πολλές διαστάσεις, μα εάν τον αντιληφθούμε είναι μια πολύ καλή αφετηρία για να αλλάξουμε τρόπο ύπαρξης. Το θέμα είναι να αναγνωρίσουμε αρχικά ότι πράγματι θέλουμε να αλλάξουμε, να παρατηρήσουμε καθαρά τα μοτίβα του νου και να διαπιστώσουμε ότι εμείς έχουμε τις επιλογές και την ευθύνη για να αλλάξουμε αποφάσεις και να κάνουμε βήματα, έστω και μικρά, αργά, αλλά σταθερά βήματα προς την κατεύθυνση του να νιωθουμε χαρά και ευτυχία.

Αυτό όπως αναφέραμε δεν μας το μαθαίνουν καθώς οι περισσότεροι από εμάς ανατρεφόμαστε με βάση άλλες αξίες και κοινωνικά προγράμματα, αλλά αν το καταλάβουμε μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό. Μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα εάν είμαστε αποφασισμένοι και σε εγρήγορση, παρατηρώντας τον εαυτό και το νου μας και επιλέγοντας αυτά που τα νιώθουμε αρμονικά για εμάς. Δεν υπάρχει λόγος να είμαστε θύματα ούτε άλλων ανθρώπων, ούτε και των αντιλήψεων τους, μπορούμε να απαλλάξουμε τον εαυτό μας από αυτά τα προγράμματα και από το ρόλο του θύματος.

Να θυμάσαι να αγαπάς τον εαυτό σου, να τον εμπεριέχεις με όλα του τα χαρακτηριστικά και να νιώθεις σαν ένα παιδί, να παίζεις και να θυμάσαι ότι αξίζεις την ευτυχία! Η ζωή τότε απλώνεται μπροστά σου και ο νους θα γίνει ένας πολύτιμος φίλος για να σε βοηθήσει να ευδαιμονείς, κάθε ημέρα όλο και περισσότερο, αρκεί εσύ να δώσεις την εντολή και το παρόν! Τότε γίνεσαι ένα με τη ζωή και με τη χαρά, τότε γίνεσαι εσύ και νιώθεις να είσαι η «καλή» σου τύχη αφού δίνεις στον εαυτό σου το καλό και η ευτυχία αυτή δεν είναι τυχαιότητα, μα η δημιουργία σου για να ξεκινήσεις να ζεις έξω τις όποιες αλλαγές που κάνεις μέσα σου και η ζωή θα σε χαροποιεί συνέχεια πιο πολύ!

Κωνσταντίνος Στεργιόπουλος