“Καθόλο το διάστημα του ταξιδιού έμεινε (= ο Πυθαγόρας ) σε ένα και το αυτό σημείο επί δύο νύκτες και τρείς ημέρες, χωρίς να μετάσχει ούτε τροφής, ούτε ποτού, ούτε ύπνου. Και θα διέφευγε της προσοχής όλων, όπως καθόταν στη θέση του ακίνητος, αν δεν ταλαντευόταν για λίγο…”

Ιάμβλιχος – Πυθαγορικός Βίος 16

Στην εποχή μας ο διαλογισμός φαινεται να κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος καθώς είναι μια διαδεδομένη πλέον πρακτική σε ένα ευρύτερο τμήμα πληθυσμού, από ανθρώπους που μυούνται στον κόσμο της γιόγκα, άλλους που αναζητούν μια εσωτερική στροφή και μια αυτογνωσία ή γενικότερα όλους όσους ακολουθούν μια πιο ολιστική προσέγγιση αναφορικώς με την ψυχοσωματική τους ευεξία. Παρόλη την άνοδο αυτής της πρακτικής, όμως, υπάρχουν αρκετές παρανοήσεις σε σχέση με το τί είναι ο διαλογισμός, πώς εφαρμόζεται στην πράξη, τι οφέλη έχει κοκ. Για τους ψυχολόγους όπως και για αρκετούς άλλους επιστήμονες της υγείας, ο διαλογισμός είναι ευρέως γνωστός ως μια τεχνική για τη μείωση του στρες και του άγχους, ενώ μπορεί επίσης να βοηθήσει στη βελτίωση της διάθεσής σας, στην προώθηση υγιών προτύπων ύπνου και στην ενίσχυση των γνωστικών δεξιοτήτων. Φυσικά υπάρχουν ακόμη περισσότερα οφέλη από αυτά που αναφέρουν οι επιστήμονες και οι οποίοι έχουν αρχίσει πλέον να μελετούν εις βάθος τον διαλογισμό και τα ευεργετικά του οφέλη για τους ανθρώπους.

Ωστόσο ο διαλογισμός δεν είναι μια νέα πρακτική και υπάρχει πολλές χιλιάδες χρόνια, όχι μονάχα στην Ανατολή, αλλά υπήρχε και στην Ελλάδα όπως καταμαρτυρούν γραπτώς ποικίλες πηγές αναφοράς σε αυτόν. Για παράδειγμα ακόμη και στο “Συμπόσιο” του Πλάτωνα υπάρχουν αναφορές για τη συνήθεια που είχε ο Σωκράτης να διαλογίζεται, ενώ άλλες πηγές όπως ο Ιάμβλιχος μιλούν για τον Πυθαγόρα που όχι μονάχα διαλογιζόταν, αλλά δίδασκε επίσης τους μαθητές του πώς να διαλογίζονται και τους εισήγαγε στα υψηλότερα μυστήρια της ψυχής και του κόσμου. Άλλωστε αυτό δεν ήταν επίσης το νόημα του Δελφικού παραγγέλματος που ευρέθη στο ναό του Απόλλωνος και προέτρεπε σε μια εσωτερική αναζήτηση και αυτογνωσία μέσω του ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ; Το ίδιο και ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος καθώς αναφερόταν στην αυτογνωσία ως τη μέγιστη πηγή γνώσης και άλλοι πολλοί επίσης μίλησαν για αυτό, επομένως είναι εντυπωσιακό πώς οι Έλληνες έχουν αποκοπεί από μια τέτοια βιωματική πρακτική που πολλαπλά οφέλη έχει για την ψυχοπνευματική, αλλά και τη σωματική τους υγεία και ισορροπία.

Τι είναι, όμως, ο διαλογισμός; Ο Σρι Μπαγκουάν Ραζνίς (Shree Bhagwan Rajneesh), γνωστότερος ως Όσσο (Osho), περιγράφει σε λίγες γραμμές την έννοια του διαλογισμού ως εξής: “Ο διαλογισμός είναι μια απλή μέθοδος παρατήρησης του νου σου. Χωρίς να παλεύεις με το νου, ούτε να τον ελέγχεις, παραμένεις απλώς εκεί, ένας παρατηρητής που δεν διαλέγει. Ό,τι κι αν περνά απλώς το προσέχεις, χωρίς προκατάληψη υπέρ ή κατά. Δεν το χαρακτηρίζεις, ότι δεν θα έπρεπε αυτό να έρχεται στο νου μου, ότι αυτή η σκέψη είναι άσχημη και εκείνη η σκέψη είναι πολύ όμορφη και ενάρετη. Πρέπει να μην κρίνεις, πρέπει να μείνεις χωρίς κριτική, γιατί τη στιγμή που κρίνεις, χάνεις το διαλογισμό… Διαλογισμός σημαίνει να μη σχετίζεσαι με τη διαδικασία των σκέψεών σου, καμιά απολύτως σχέση. Παραμένεις ψύχραιμος, ήρεμος, παρατηρώντας ό,τι περνά και τότε συμβαίνει κάποιο θαύμα: σιγά-σιγά βλέπει κανείς ότι περνούν όλο και λιγότερες σκέψεις. Όσο περισσότερο είσαι σε εγρήγορση, τόσο λιγότερες σκέψεις περνούν. Όσο λιγότερο είσαι σε εγρήγορση, τόσο περισσότερες σκέψεις περνούν. Είναι σαν να εξαρτάται η κίνηση από την επίγνωσή σου. Όταν αποκτάς πλήρη επίγνωση, έστω και για μια μόνο στιγμή, σταματούν όλες οι σκέψεις. Υπάρχει αμέσως μια ξαφνική διακοπή και ο δρόμος είναι άδειος, δεν υπάρχει κίνηση. Εκείνη η στιγμή είναι διαλογισμός.”

Σε όλους τους καιρούς και στις διάφορες εσωτερικές παραδόσεις ανά τους αιώνες υπήρχε αυτό το θεμελιώδες εργαλείο, ένα ουσιαστικό βοήθημα για κάθε πορεία αυτοανακάλυψης και ουσιαστικότερης συνειδητοποίησης της ύπαρξής μας. Εμείς στη Δύση το αποκαλούμε Διαλογισμό και στην Ανατολή Ντχιάνα ή Ζεν και βέβαια δεν σχετίζεται με μια συγκεκριμένη θρησκεία ή πρακτική. Όπως και να το αποκαλέσει κανείς το βέβαιο είναι ότι η δημοτικότητα του διαλογισμού αυξάνεται καθώς περισσότεροι άνθρωποι ανακαλύπτουν τα πολλά οφέλη του για την υγεία. Κι εδώ ακριβώς είναι που θα εστιάσουμε στο παρόν άρθρο κάνοντας μια σύντομη αναφορά στον διαλογισμό και τις θετικές του επιδράσεις στη ζωή σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κι εσείς τον διαλογισμό για να αυξήσετε την επίγνωση του εαυτού σας και να ανταποκρίνεστε με ισορροπία και αποτελεσματικότητα στις ποικίλες απαιτήσεις του περιβάλλοντός σας. Μπορείτε ακόμη να χρησιμοποιήσετε τον διαλογισμό για να αναπτύξετε άλλες ευεργετικές συνήθειες και συναισθήματα, όπως θετική διάθεση, διαυγέστερη συνείδηση και προοπτική, αυτοπειθαρχία, υγιή αναπνοή, υγιή πρότυπα ύπνου, χαλάρωση που επιδρά ευεργετικά στο νου, το πνεύμα και το σώμα ακόμη και για καλύτερη υγεία και αυξημένη ανοχή στον πόνο.

Αυτό το άρθρο εξετάζει 12 οφέλη για την υγεία του διαλογισμού.